Doğum yılının 1386 olarak kabul edildiği tam adı Donato di Niccolo Betto Bardi olan Donatello; 13 Aralık 1466 yılında ölmüştür. Donatello; Rönesans Döneminin en önemli sanatçıları arasında yer alır ve eserleriyle özellikle Davud Heykeli ile büyük yankı uyandırmıştır. Floransalı Donatello heykeltıraş olarak tanınsa da bunun yanında ressamlık, mimarlık ve kuyumculuk da yapmıştır. İtalyan heykelcilerinin çoğu gibi o da ilk olarak kuyumculuk alanına yönelmiştir.

İtalyan rönesansının önde gelen isimlerinden mimar ve mühendis olan Filippo Brunelleschi ile çalışmaya başlamıştır. Donatello ile birlikte kazı çalışmaları yapmış ve dönemin bina ölçümlerini yaparak şehre hala süren muhteşem havayı katmıştır. Santa Maria del Fiore Katedrali’nde çeyrek yüzyıl sergilenecek bir eserin yapılması için bir yarışma düzenlendi ve Brunelleschi bu yarışmayı kaybetti. Bu yarışmayı ise Donatello’nun daha sonra yanında çalışmaya başlayacağı Ghibert kazandı. Ghibert birçok sanatçı, tunç ustası ve dekoratörün birlikte çalışacağı bir şantiye kurdu. Bu dönem boyunca Donatello’nun etkinliği büyük ölçüde Katedrale ve Orsanmichele’ye yönelik çalışmalarla sınırlı kaldı.

Asıl sanat dönemine ait ilk belgeler ise onun Ghiberti’nin yanında çalışmasına denk düşer. 1406 yılından sonra sanatçı kendi ismiyle katedralin Mandorle Kapısı için iki peygamber heykeli yaptı. İlk Davud (1408-1416) ve pişmiş topraktan devasa Yeşu heykeli (1409-1412) katedral için hazırlandı. Yapımına Bernardo Ciuffagni’nin de katkıda bulunduğu Yeşu heykeli ortadan kaybolmuştur. Aziz Yuhanna heykeli ise (1411-1415), Michelangelo’nun Musası’nın habercisi olarak yorumlanmaktadır.

Donatello’nun İlk Davud’u

1408 yılında yapımına başlanan heykel mermerden oyulmuş olup oldukça gelenekseldir. Önden bakıldığında genç kahraman giysileri içinde, zafer kazandığının bir göstergesi olarak ayaklarının altında Golyat’ın başıyla durmaktadır. Davud’un Antik Yunanda ya da Roma’da bulunan heykeller gibi geleneksel ve klasik özellikleri taşıyarak ‘zafer kazanmış genç’ pozu verdiği görülür.

Heykel insansal boyutlarda yapılmış olup, 1 metre 91 santim olarak yapılmıştır. Eserin ortaya çıkmasında bazilikada sanat işlerinden sorumlu katedral işçilerinin de katkısı vardır. Özgün fikir; Duomo’nun terası etrafındaki kornişler üzerine kutsal kitaptaki figürlere ait heykellerinin yerleştirilmesi şeklindeydi. Heykeller payandalar üzerine yerleştirildikten sonra yerden bakıldığında görülemeyecek kadar küçük ve uzakta olduğuna karar verildi. Böylece başta kararlaştırılan yerden alındı. 1416 yılına kadar bu heykel kendisine bir yer bulamadı. Floransa yönetimi 1416 yılında Palazo Vechio’da yani şehrin idari binasında sergilenmesine karar verdi. Böylece Davud şehir için politik bir anlam kazandı.

Donatello’nun İkinci Davud Heykeli

1440’larda yapılan bu heykel bronzdan yapılmış olup 1 metre 58 santimdir. Başlangıçta tamamen çıplak olarak sunulan heykele daha sonra bir çift çizme ve çiçeklerle birlikte kenarlı bir şapka eklenmiştir. İlk Davud’dan farklı olarak elinde kılıç da gördüğümüz ikinci Davud bazı uzmanlar tarafından ‘bir fetiş Davud’ olarak tanımlanmıştır. Bu heykelde Davud’un kahramanlığı oldukça açık yansıtılsa da ilk heykelden farklı olarak burada daha feminen bir heykelle karşılaşmaktayız. Burada heykel ‘erkeksi bir kuvvet’e bürünmemiş; hatta flört pozu vermiştir olarak yorumlanır. Bakışlarından elini beline koyuşuna kadar feminen bir etki yaratan heykel ayrıca arkasına doğru uzanan lüleli saçlara sahiptir.

İki heykelin de çıplak oluşu, özellikle ikinci heykeldeki feminen tavır ve görseller tartışmalara yol açmıştır. Bazıları Donatello’nun Davud’u eşcinsel olarak ifade etmek istediğini öne sürmüştür. Hatta Rönesans döneminde yasak sayılan eşcinselliği Donatello’yu tanımlarken de kullanmışlardır. 14 bin insan bunu kanıtlamak için Floransa’da uğraşlar vermiştir. Fakat bu varsayımları destekler nitelikte kanıtlar bulunmamaktadır.

Davud hakkında en yaygın görüş; sanatçının klasik döneme özgü ‘geleneksel çıplak erkek’ düşüncesinden sıyrılmak istemesidir. Bu geleneğe uymayarak benzersiz bir erkek çıplaklığı oluşturulmuş ve Rönesans’tan bugüne bir model olmayı başarmıştır.

İkinci Davud Heykeli Medici Ailesi tarafından sipariş edilmiştir. Heykel önce evlerinin avlusuna konulmuştur daha sonra şehir yönetiminde bulunan Signoria ailesine satılmıştır. Şuan iki heykel de Bargello Müzesi’nde sergilnmektedir.

Heykelin Konusu

Davud Peygamberin Golyat –bazı yerlerde Calut- ismiyle bilinen savaşçı bir dev/yaratıkla yaptığı düelloyu anlatmaktadır. Golyat’a meydan okumaya cesaret eden Davud, onu kolayca yenmiş izlenimini yaratıcak biçimde heykelleştirilmiştir. Heykelin ayaklarının altında Golyat’ın kafası görülmektedir. Golyat’ın kafasını kesen kılıcı ( ilk heykelde kılıcın bulunmamasından dolayı sanılarak sapan da varsayılır) elinde tutan Davud’un ayaklarının dibindeki miğfer ise Donatello’nun yontma becerisine dikkat çeker. Ayaklarının en altındaki çelenk ise defne yapraklarından yapılmıştır ve zaferi temsil etmektedir. Burada defnenin seçilmesindeki sebep; Yunan Tanrılarından Apollo’nun Daphne’yi unutmamak için savaşlarda galip gelenlere defne ağacından çelenkler takılması gerektiğine dair inanıştır.

Başlıca Heykelleri

1411-1415 Aziz Yuhanna-mermer

1415’e doğru-1417 Aziz Georgius’un Ejderhayı Öldürmesi-mermer

1425-1427 Herodes’in Şöleni-yaldızlı tunç

1427’ye doğru-1436 Habakuk (Zuccone)-mermer

1435’e doğru Meryem’e Müjde-kireçtaşı

1438 Aziz Yuhanna-ahşap

1445’e doğru-1453 Condottiere’yi at üzerinde gösteren Gattamelata-tunç

1446’ya doğru-1460 Davud-tunç ‘Yudit ve Holofernos’-tunç

1454’e doğru Azize Maria Magdalena-ahşap

• art
• artmanik
• davud heykeli
• donatello
• heykel
• öne çıkanlar
• ronesans
• sanat